Hiện nay, những bình nóng lạnh không còn là vật dụng xa lạ gì so với mỗi người trong chúng ta. Nó đã trở thành thiết bị không thể thiếu trong những ngày đông giá rét. Mặc dù nó thân thuộc là vậy nhưng không phải ai cũng biết cấu tạo của nó.
Thương hiệu thì rất nhiều nhưng bình nóng lạnh được chia thành hai loại dựa vào cách thức làm nóng nước dùng: bình nước nóng trực tiếp và bình nước nóng gián tiếp. Chúng có cấu tạo tương đối giống nhau. Ngoài những bộ phận cơ bản: đường ống dẫn nước vào và ra, lõi bình, lớp cách nhiệt,vỏ bình, thanh gia nhiệt, thanh magie, bộ ổn định và điều khiển nhiệt, dây điện nguồn và đèn báo thì chúng khác nhau ở bình chứa nước (có bình nóng lạnh gián tiếp và không có ở bình nóng lạnh trực tiếp). Để có thể tự sửa bình nóng lạnh tại nhà, bây giờ chúng ta hãy cùng xem cấu tạo cụ thể của mỗi bộ phận
1. Lõi bình nóng lạnh: được chia làm 2 loại là lõi tráng men bảo vệ chống ăn mòn hóa học và lõi không tráng men
-
Chức năng thứ nhất là chức năng điều khiển (ổn nhiệt): Khi nhiệt độ trong bình
đạt 750C thì rơ le nhiệt tự động ngắt không cấp điện cho thanh gia nhiệt, còn
khi nhiệt độ giảm xuống thì rơ le nhiệt lại tự động cấp điện trở lại cho thanh
gia nhiệt.
Thương hiệu thì rất nhiều nhưng bình nóng lạnh được chia thành hai loại dựa vào cách thức làm nóng nước dùng: bình nước nóng trực tiếp và bình nước nóng gián tiếp. Chúng có cấu tạo tương đối giống nhau. Ngoài những bộ phận cơ bản: đường ống dẫn nước vào và ra, lõi bình, lớp cách nhiệt,vỏ bình, thanh gia nhiệt, thanh magie, bộ ổn định và điều khiển nhiệt, dây điện nguồn và đèn báo thì chúng khác nhau ở bình chứa nước (có bình nóng lạnh gián tiếp và không có ở bình nóng lạnh trực tiếp). Để có thể tự sửa bình nóng lạnh tại nhà, bây giờ chúng ta hãy cùng xem cấu tạo cụ thể của mỗi bộ phận
1. Lõi bình nóng lạnh: được chia làm 2 loại là lõi tráng men bảo vệ chống ăn mòn hóa học và lõi không tráng men
- Lõi tráng men bảo vệ chống ăn mòn: Ngày nay tất cả
các hãng sản xuất bình nóng lạnh đều sản xuất loại này. Lõi bình được
làm từ thép tấm chuyên dùng để tráng men. Tiếp theo chúng được tráng 1 lớp men
rồi được cho vào lò nung ở nhiệt độ ~8000C. Ở nhiệt độ này men thủy tinh bắt đầu
nóng chảy và thẩm thấu vào bề mặt tạo thành một lớp liên kết bền vững giữa thép
và men thủy tinh. Lớp men thủy tinh có tác dụng bảo vệ lõi bình không bị ăn mòn
trong quá trình sử dụng hàng ngày.
- Lõi không tráng men: Cho đến hiện nay hầu hết các loại bình nóng lạnh đã không còn sử dụng loại lõi này nữa. Vì lõi chỉ được làm từ thép tấm bình thường. Không được tráng men nên rất dễ bị ăn mòn, tạo ra những hạt rỉ sắt, làm ngả màu nước. Ngoài ra trong quá trình sử dụng còn rất dễ bị thủng.
2. Lớp cách nhiệt:
- Lớp xốp giữ nhiệt được tạo thành từ Polyurethane (PU) được bơm vào khoảng trống giữa vỏ nhựa và lõi của bình nóng lạnh với mật độ cao để giữ nhiệt và tránh tối đa tổn thất nhiệt khi đang đun nước nóng trong bình giúp tiết kiệm điện năng.
3. Vỏ bình nóng lạnh:
- Vỏ bình nóng lạnh thường được làm bằng nhựa cao cấp đối với các loại bình có dung tích chứa nhỏ. Còn các loại bình có dung tích lớn được thêm 1 lớp thép sơn tĩnh điện.
4. Thanh gia nhiệt:
- Phần chính và quan trọng nhất trong bình nóng lạnh là thanh gia nhiệt. Thanh gia nhiệt của bình nóng lạnh thường được làm từ hợp kim hoặc bằng đồng. Thanh gia nhiệt phải đảm bảo như truyền nhiệt tốt, cách điện tốt và thời gian sử dụng cao
5. Thanh Magiê:
- Dù có cố gắng đến mấy cũng không thể tráng men phủ
kín toàn bộ lòng bình nước nóng, đặc biệt là các khu vực mối hàn hai nửa bình
nước nóng và mối hàn của đường nước ra và nước vào. Khi tiếp xúc trực tiếp với
nước, các điểm tiếp xúc bị ăn mòn dẫn đến thủng, gây ra những hậu quả khôn lường
nguy hiểm đến tính mạng cho người sử dụng. Vì vậy Thanh Magie (Magnesium Anode)
là một giải pháp an toàn để bảo vệ lõi bình nóng lạnh chống lại sự ăn mòn
điện hóa, làm tăng tuổi thọ lõi bình nước nóng nói riêng và toàn bộ bình nước
nóng nói chung.
- Vậy thanh magiê bảo vệ lõi bình nước nóng như thế nào? Có thể hiểu ngắn gọn là nhà sản xuất tạm thời đưa một chất hóa học vào trong bình nóng lạnh có thể tham gia phản ứng hóa học với một số tạp chất có trong nước để chống lại sự bán cặn trên thanh đốt và gây ra các ăn mòn hóa học tại các mối hàn. Chính vì vậy sau một thời gian sử dụng phải thay thể định kỳ thanh Mg. Theo kết quả thực nghiệm khi kiểm tra sửa chữa các bình nóng lạnh lắp đặt tại môi trường nguồn nước sinh hoạt theo tiêu chuẩn vệ sinh thì nên định kỳ sau 2 năm sử dụng.
Sửa bình nóng lạnh Ariston
6. Bộ ổn định và điều khiển nhiệt độ - Rơle nhiệt có hai chức năng:
- Lõi không tráng men: Cho đến hiện nay hầu hết các loại bình nóng lạnh đã không còn sử dụng loại lõi này nữa. Vì lõi chỉ được làm từ thép tấm bình thường. Không được tráng men nên rất dễ bị ăn mòn, tạo ra những hạt rỉ sắt, làm ngả màu nước. Ngoài ra trong quá trình sử dụng còn rất dễ bị thủng.
2. Lớp cách nhiệt:
- Lớp xốp giữ nhiệt được tạo thành từ Polyurethane (PU) được bơm vào khoảng trống giữa vỏ nhựa và lõi của bình nóng lạnh với mật độ cao để giữ nhiệt và tránh tối đa tổn thất nhiệt khi đang đun nước nóng trong bình giúp tiết kiệm điện năng.
3. Vỏ bình nóng lạnh:
- Vỏ bình nóng lạnh thường được làm bằng nhựa cao cấp đối với các loại bình có dung tích chứa nhỏ. Còn các loại bình có dung tích lớn được thêm 1 lớp thép sơn tĩnh điện.
4. Thanh gia nhiệt:
- Phần chính và quan trọng nhất trong bình nóng lạnh là thanh gia nhiệt. Thanh gia nhiệt của bình nóng lạnh thường được làm từ hợp kim hoặc bằng đồng. Thanh gia nhiệt phải đảm bảo như truyền nhiệt tốt, cách điện tốt và thời gian sử dụng cao
5. Thanh Magiê:
- Vậy thanh magiê bảo vệ lõi bình nước nóng như thế nào? Có thể hiểu ngắn gọn là nhà sản xuất tạm thời đưa một chất hóa học vào trong bình nóng lạnh có thể tham gia phản ứng hóa học với một số tạp chất có trong nước để chống lại sự bán cặn trên thanh đốt và gây ra các ăn mòn hóa học tại các mối hàn. Chính vì vậy sau một thời gian sử dụng phải thay thể định kỳ thanh Mg. Theo kết quả thực nghiệm khi kiểm tra sửa chữa các bình nóng lạnh lắp đặt tại môi trường nguồn nước sinh hoạt theo tiêu chuẩn vệ sinh thì nên định kỳ sau 2 năm sử dụng.
Sửa bình nóng lạnh Ariston
6. Bộ ổn định và điều khiển nhiệt độ - Rơle nhiệt có hai chức năng:
- Chức năng thứ hai là chức năng bảo vệ: Trong trường hợp
chức năng thứ nhất bị trục trặc, không ngắt điện tại nhiệt độ 750C thì chức
năng thứ hai sẽ hoạt động và cắt điện toàn hệ thống, giúp đảm bảo an toàn cho
người và thiết bị. Khi chức năng thứ 2 được kích hoạt thì bình nóng lạnh đã có
hiện tượng vận hành bất thường cần phải kiểm tra trước khi cài đặt
lại rơ le bảo vệ . Hình vẽ mô tả bên ngoài một rơ le nhiệt điển hình của
bình nóng lạnh lắp cho bình 15-30l hãng Ariston-Italia
7. Dây điện nguồn:
- Dây điện nguồn thường được thiết kế gắn liền với bộ chống giật ELCB (earth leakage circuit breaker). Khi xuất hiện dòng dò lớn hơn hoặc bằng 15mA thì bộ chống giật tự động ngắt không cấp điện cho bình nên luôn đảm bảo an toàn cho người và thiết bị (Các bình nước nóng thể hệ cũ không có rơ le này nhưng có vị trí để lắp đặt dây nối đất trong hộp nối đấu dây điện của bình nóng lạnh).
- Chú ý: ELCB thường hay bị lầm tưởng với thiết bị CB (circuit breaker) là cầu dao tự động chống ngắt mạch, chỉ có tác dụng ngắt điện khi có sự cố ngắn mạch điện. Còn ECLB là thiết bị điện hỗ trợ thêm, dùng để phát hiện ra dòng điện bị rò rỉ khi chạy trong một mạch điện, nếu có sự cố sẽ tự động ngắt điện trên nguyên lý dòng điện so lệch giữ dây pha và dây N.
8. Đèn hiển thị:
- Đèn hiển thị chỉ có 1 chức năng đó là: cho ngườ sử dụng biết là bình nóng lạnh có đang hoạt động hat không. Đèn hiển thị thường được gắn trong bộ Rơle nhiệt.
9. Đường nước vào và ra:
- Đường nước vào ra được thiết kế với hệ thống ren lớn, giúp đấu nối đầu dây dễ dàng và chắc chắn. Mầu đỏ chỉ đầu nước nóng ra thường bố trí bên trái BNL, mầu xanh đầu cấp nước lạnh cho bình và là đầu lắp van an toàn và khống chế nước cấp cho bình theo một chiều.
- Dây điện nguồn thường được thiết kế gắn liền với bộ chống giật ELCB (earth leakage circuit breaker). Khi xuất hiện dòng dò lớn hơn hoặc bằng 15mA thì bộ chống giật tự động ngắt không cấp điện cho bình nên luôn đảm bảo an toàn cho người và thiết bị (Các bình nước nóng thể hệ cũ không có rơ le này nhưng có vị trí để lắp đặt dây nối đất trong hộp nối đấu dây điện của bình nóng lạnh).
- Chú ý: ELCB thường hay bị lầm tưởng với thiết bị CB (circuit breaker) là cầu dao tự động chống ngắt mạch, chỉ có tác dụng ngắt điện khi có sự cố ngắn mạch điện. Còn ECLB là thiết bị điện hỗ trợ thêm, dùng để phát hiện ra dòng điện bị rò rỉ khi chạy trong một mạch điện, nếu có sự cố sẽ tự động ngắt điện trên nguyên lý dòng điện so lệch giữ dây pha và dây N.
8. Đèn hiển thị:
- Đèn hiển thị chỉ có 1 chức năng đó là: cho ngườ sử dụng biết là bình nóng lạnh có đang hoạt động hat không. Đèn hiển thị thường được gắn trong bộ Rơle nhiệt.
9. Đường nước vào và ra:
- Đường nước vào ra được thiết kế với hệ thống ren lớn, giúp đấu nối đầu dây dễ dàng và chắc chắn. Mầu đỏ chỉ đầu nước nóng ra thường bố trí bên trái BNL, mầu xanh đầu cấp nước lạnh cho bình và là đầu lắp van an toàn và khống chế nước cấp cho bình theo một chiều.
Ngoài ra bình nóng lạnh còn có van xả một chiều và van
an toàn:
- Chức năng an toàn: xả nước khi bình gặp sự cố tăng áp suất ngoài ý muốn vì một lý do nào đó mà rơ le nhiệt bị hỏng không tự ngắt dẫn đến bình được cấp điện liên tục dẫn đến áp suất trong bình tăng cao do nước sôi hóa hơi. Khi đó van sẽ tự động xả bớt áp lực chống hiện tương nổ bình nóng lạnh.
- Chức năng vận hành: Chỉ cho nước đi vào bình mà không cho nước đi theo chiều ngược lại kể cả khi nguồn cấp nước hệ thống hết trong bình vẫn giữ cố định một lượng nước đủ để ngập kín thanhđốt (Heating Element), do đường nước bên nóng ra có vị trí cao hơn vị trí lắp thanh đốt.
- Chức năng an toàn: xả nước khi bình gặp sự cố tăng áp suất ngoài ý muốn vì một lý do nào đó mà rơ le nhiệt bị hỏng không tự ngắt dẫn đến bình được cấp điện liên tục dẫn đến áp suất trong bình tăng cao do nước sôi hóa hơi. Khi đó van sẽ tự động xả bớt áp lực chống hiện tương nổ bình nóng lạnh.
- Chức năng vận hành: Chỉ cho nước đi vào bình mà không cho nước đi theo chiều ngược lại kể cả khi nguồn cấp nước hệ thống hết trong bình vẫn giữ cố định một lượng nước đủ để ngập kín thanhđốt (Heating Element), do đường nước bên nóng ra có vị trí cao hơn vị trí lắp thanh đốt.
